در حقیقت مستثنیات دین به اموالی گفته می‌شود که طبق قانون، حتی اگر شخصی به پرداخت بدهی محکوم شود، امکان توقیف آن‌ها برای پرداخت وجود ندارد. هدف از این قانون، حفظ حداقل معیشت بدهکار و افراد تحت تکفل اوست.
اموال غیرقابل توقیف
کدام دارایی‌ها در قانون به عنوان مستثنیات دین شناخته شده‌اند؟
طبق قانون، اموال زیر مشمول مستثنیات دین هستند و توقیف آن‌ها برای پرداخت بدهی ممنوع است:
مسکن در شأن بدهکار و خانواده‌اش (متناسب با وضعیت مالی، متراژ و منطقه)
مواد غذایی و اقلام معیشتی به اندازه نیاز
ابزارهای علمی، تحقیقاتی، کتب و وسایل کار برای کسبه، پیشه‌وران و کشاورزان
خودرو در صورتی که وسیله کار و درآمد باشد، مانند فعالیت در اسنپ یا تپسی
(توجه: در خصوص خودرو، رویه‌های محاکم و تفسیر قوانین متفاوت است و نیاز به بررسی دقیق دارد)
دادخواست اعسار
دادخواست اعسار به معنای ناتوانی مالی فرد برای پرداخت بدهی، مهریه یا هزینه دادرسی است. این دادخواست به دادگاه ارائه می‌شود تا فرد از پرداخت یکجای مبلغ معاف شده و به‌صورت اقساطی پرداخت کند یا هزینه دادرسی را نپردازد.
انواع اعسار:
اعسار از پرداخت مهریه اگر مرد توان پرداخت مهریه را ندارد، می‌تواند با دادخواست اعسار، پرداخت را تقسیط کند.
اعسار از هزینه دادرسی اگر کسی توان مالی برای پرداخت هزینه دادرسی را ندارد، با ارائه دادخواست اعسار، از این هزینه معاف می‌شود.
اعسار از پرداخت محکوم‌به پس از صدور حکم قطعی، فرد محکوم می‌تواند برای قسطی‌کردن مبلغ حکم، دادخواست اعسار بدهد.
شرایط پذیرش اعسار
نداشتن اموال قابل برداشت به جز مستثنیات دین (مثل تنها منزل یا ابزار کار)
بسمه‌تعالی احتراماً، اینجانب …. به علت ناتوانی مالی، توان پرداخت یکجای مهریه به مبلغ …. را ندارم. با توجه به شرایط زندگی و مدارک پیوست، تقاضای اعسار و تقسیط مهریه را دارم.
نمونه فرم دادخواست اعسار و مستثنیات دین
نکات مهم درباره اعسار:
بدون دادخواست اعسار، ممکن است حکم جلب صادر شود.
دادگاه ممکن است وضعیت مالی را بررسی و تقسیط مناسب تعیین کند.
اگر وضعیت مالی بهتر شد، طرف مقابل می‌تواند تقاضای تجدیدنظر دهد.
لایحه اعسار
در صورت محکومیت مالی، چرا تنظیم لایحه اعسار در مهلت قانونی اهمیت دارد؟
در صورتی که فردی به پرداخت محکوم شود، باید حداکثر ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ اجراییه، دادخواست اعسار را همراه با مدارک لازم و استشهادیه ثبت کند. مشاوره با وکیل اعسار در این مرحله ضروری است تا از حقوق قانونی خود به‌ویژه در مورد مستثنیات دین محافظت کنید.
دادخواست اعسار و تقسیط مهریه
متن دادخواست اعسار و تقسیط مهریه – محکوم به
فردی که محکوم به پرداخت مهریه شده است، در صورت عدم توانایی پرداخت مهریه و اثبات آن در دادگاه می تواند تقاضای مهلت یا تقسیط و اعسار نماید که تشخیص اینکه محکوم علیه مستحق مهلت است یا قرار تقسیط یا اعسار به تشخیص قاضی بستگی دارد.
اِعسار در حقوق مدنی ایران به وضعیت فرد غیر تاجری گفته می‌شود که به دلیل عدم دسترسی به مال خود یا کافی نبودن دارایی، قدرت پرداخت دیون (بدهی‌ها) یا هزینه دادرسی خود را نداشته باشد. اعسار معادل کلمه فقهی افلاس است. اعسار بدهکار معمولاً با اعتراف تمامی یا برخی طلب‌کاران به اعسار وی و نیز شهادت دو مرد عادل ثابت می‌شود. بر خلاف ورشکستگی تجاری، مُعسر محجور محسوب نمی‌شود و می‌تواند در اموال خود تصرف کند.
وکیل اعسار تهران
وکیل اعسار
چرا مشورت با وکیل متخصص در موضوع مستثنیات دین و اعسار ضروری است؟
با توجه به اختلاف نظر در برخی مصادیق مانند خودرو، داشتن وکیل متخصص در امور اعسار و مستثنیات دین کمک می‌کند تا از توقیف اموال ضروری جلوگیری شود. وکیل می‌تواند لایحه مستثنیات دین را به درستی تنظیم و ارائه دهد.
